12.10.2025

1. KURGAN yazılımı nedir?

Cevap: KURGAN, Vergi Denetim Kurulu tarafından geliştirilen, büyük veri analitiği ve yapay zekâ destekli bir veri analiz ve risk odaklı denetim yazılımıdır. Vergisel riskleri tespit etmek, sahte belge düzenleyenleri ve vergi kaçakçılarını belirlemek amacıyla kullanılır.

2. KURGAN yazılımının amacı nedir?

Cevap: Temel amacı, vergi denetiminde etkinliği artırmak, riskli mükellefleri erken aşamada tespit ederek, kaynakların doğru şekilde kullanılmasını sağlamaktır. Aynı zamanda vergi uyumunu teşvik etmeyi hedefler.

3. KURGAN hangi verilerle çalışır?

Cevap: KURGAN, e-Fatura, e-Defter, e-Arşiv, POS hareketleri, banka işlemleri, tapu kayıtları, gümrük verileri, sosyal medya ve harici veri kaynakları dahil olmak üzere birçok kamu ve özel kaynaktan veri çekerek analiz yapar.

4. Mükellefler açısından KURGAN ne anlama gelir?

Cevap: Mükelleflerin tüm mali işlemleri artık detaylı şekilde analiz edildiğinden, geçmişte gözden kaçan riskli işlemler daha kolay tespit edilir. Bu da denetim riskini artırır.

5. KURGAN ile denetime seçilme olasılığı nasıl değişti?

Cevap: Artık denetime seçilme süreci rastgele değil, veriye dayalı risk skorlarına göre yapılmaktadır. Yani, vergi uyumu düşük olan mükellefler öncelikli denetim adayı olur.

6. KURGAN’ın tespit ettiği en yaygın vergi riskleri nelerdir?

Cevap: Sahte belge düzenleme/kullanma, transfer fiyatlandırması ihlalleri, gelir/gider dengesizliği, grup şirketler arası şüpheli işlemler, POS cihazlarının kötüye kullanımı, en sık karşılaşılan riskler arasındadır.

7. KURGAN denetimleri sadece büyük şirketleri mi kapsar?

Cevap: Hayır. KURGAN, mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeleri de analiz eder. Özellikle gelir beyanı ile harcama kalıpları arasında tutarsızlık olan bireyler dahi sistemin radarına girebilir.

8. KURGAN, denetim elemanlarının yerini mi alıyor?

Cevap: Hayır. KURGAN, denetim elemanlarına rehberlik eden bir yazılımdır. Denetçi, KURGAN’ın sunduğu analizlere göre daha isabetli ve hızlı kararlar alır.

9. Mükellef KURGAN’a karşı nasıl önlem alabilir?

Cevap: En iyi önlem, vergiye uyumlu hareket etmek, belgeleri doğru düzenlemek ve şüpheli işlemlerden kaçınmaktır. Mali müşavirle düzenli veri kontrolü yapılması önemlidir.

10. KURGAN sayesinde vergi kaçakçılığı nasıl azalır?

Cevap: Karmaşık sahtecilik yöntemleri bile veri korelasyonları ve anomaliler aracılığıyla tespit edilir. Böylece kaçakçılar kolayca belirlenir ve cezai işlemler hızla uygulanır.

11. KURGAN ekonomiye nasıl katkı sağlar?

Cevap: Etkin denetim sayesinde kayıt dışılık azalır, vergi gelirleri artar, adil rekabet ortamı oluşur. Bu da bütçe dengesine ve kamu yatırımlarına olumlu katkı sağlar.

12. KURGAN uluslararası standartlara uygun mu?

Cevap: Evet. OECD’nin “risk odaklı vergi denetimi” yaklaşımına uygundur. KURGAN, global denetim trendlerini takip ederek Türkiye’yi bu alanda ileri taşımaktadır.

13. KURGAN sayesinde hangi sektörler daha yakından izleniyor?

Cevap: İnşaat, kuyumculuk, akaryakıt, e-ticaret, sağlık turizmi, hizmet sektörü ve restoran zincirleri, riskli işlemlerin yoğun olduğu sektörler olarak sistemde önceliklidir.

14. KURGAN hangi teknolojileri kullanıyor?

Cevap: Yapay zekâ, makine öğrenmesi, veri madenciliği, büyük veri işleme (big data) ve görselleştirme teknolojileri kullanılarak işlemler otomatik analiz edilir.

15. KURGAN’a rağmen vergi kaçıramaz mıyım?

Cevap: Teorik olarak hala bazı açıklar olabilir, ancak KURGAN’ın analiz kapasitesi ve sürekli gelişen algoritmaları, yakalanma riskini çok yüksek hale getirmektedir. Bu nedenle vergiye uyum en güvenli yoldur.

KURGAN Kapsamında Gelen Yazılara Nasıl Cevap Verilmeli?

KURGAN sistemiyle yapılan analizler sonucunda mükelleflere Vergi Denetim Kurulu veya vergi dairelerinden çeşitli yazılar (bilgi talebi, açıklama istemi, izah daveti vb.) gelebilir. Bu yazılar çoğu zaman belge ibrazı, işlem açıklaması veya şüpheli durumun izahı gibi talepler içerir.

     Cevap Verme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

1. Yazının içeriği dikkatle okunmalı: Hangi konuda bilgi isteniyor? Hangi tarih aralığına dair? Ne kadar süre verilmiş? Bunlar doğru anlaşılmalı.

2. Mali müşavirle anında iletişime geçilmeli: Yazı alınır alınmaz mali müşavirle paylaşılmalı, çünkü yanlış ya da eksik cevap ciddi vergi risklerine yol açabilir.

3. Belgeler zamanında hazırlanmalı: İstenen belgeler, kayıtlar ve varsa açıklayıcı belgeler eksiksiz hazırlanmalı. Sistemden alınan belgeler de (e-fatura, e-defter, banka ekstreleri vb.) dahil edilmeli.

4. İzah dilekçesi dikkatle yazılmalı: Varsa şüpheli görülen işlemler açıklayıcı ve ikna edici şekilde gerekçelendirilmelidir. Dilekçe; teknik, yasal ve ticari yönleriyle birlikte hazırlanmalı.

5. Süre kaçırılmamalı: Yazıda belirtilen süre içinde (genellikle 15-30 gün) cevap verilmezse, re’sen tarhiyat gibi ağır sonuçlar doğabilir.

6. Gerekiyorsa savunma hazırlığı yapılmalı: Eğer konunun ciddi bir denetime dönüşme riski varsa, önleyici hazırlık yapılmalı.

1 Ekim 2025 tarihinde yayınlanan "Sahte Belgeyle Mücadele Stratejisi - Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) Mükellef ve Meslek Mensupları Rehberi" ne aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Saygılarımızla...

Ahmet TOK / YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

https://vdk.hmb.gov.tr/duyuru/sahte-belge-ile-mucadele-stratejisi-ve-kurgan-rehberi