2025/9903 SAYILI YENİ YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ VE ESKİSİYLE KIYAS
Yeni Teşvik sistemini düzenleyen “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında 9903 sayılı Cumhurbaşkanlığı Karar”ı 30 Mayıs 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bu kararla birlikte mevcut “2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” yürürlükten kaldırıldı. Ancak daha önce düzenlenmiş teşvik belgesine bağlı yatırımlar için 2012/3305 sayılı karar geçerliliğini koruyacak.
2025/9903 sayılı yeni teşvik sisteminin özeti aşağıdaki şekildedir.
2012/3305 Sayılı Eski Teşvik Sisteminin kurgusu ise şu şekildeydi:
Peki yeni teşvik sistemi öncekinden farklı olarak ne getiriyor?
Önceki teşvik sisteminde özellikle bölgesel teşvikler yönünden yatırımın yapıldığı bölge yararlanılan teşviğin miktarında önemli bir etken iken yeni teşvik sisteminde coğrafi etken ikinci plana düşmüş, yerini ise yatırımın niteliği (yüksek teknolojili ve katma değerli olup olmaması) ve hangi program kapsamında yapılacağı kriteri almıştır.
Yeni teşvik sisteminde yatırımın yapıldığı coğrafi bölge teşvik unsurlarından sadece sigorta prim teşviğinin (sektörel ve bölgesel teşviklerde) tutarını etkilemektedir. Yatırıma katkı oranı, vergi indirim oranı, faiz desteği ise coğrafi konuma bağlı olmaksızın sabittir.
Sigorta Primi işveren hissesi desteğinin önceki teşvik sisteminin aksine yatırım harcamasının belli bir tutarıyla sınırlı olmaksızın 6. Bölgede 12 yıl, diğer bölgelerde 8 yıl boyunca Hazine tarafından karşılanacağı anlaşılmaktadır. Bu, yeni teşvik sisteminin güçlü bir yanıdır.
Yeni teşvik sistemini öncekisinden ayıran başka bir yenilik ise makine teçhizata % 25 hazine katkısı (hibe) verilmesidir. Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında yapılacak ve tutarı asgari 2 milyon ve üzeri makine teçhizat harcamalarının % 25’ini belli limitler dahilinde Hazine karşılayabilecektir. Bu düzenleme ile yatırımlar sadece devletin alacağından feragat etmesi demek olan “teşvik” sistemi yanında doğrudan “hibe” yöntemi ile de desteklenecektir. Ancak makine desteğinden yararlananlar ayrıca faiz desteğinden yararlanamayacaktır.
Yen teşvik sisteminin başka bir pozitif tarafı ise nakil yatırımları teşvik etmesidir. 1. Bölgeden 4,5 ve 6. Bölgelere nakledilen sadece imalat sanayi yatırımları kapsamındaki makine teçhizat ile en az 50 kişi istihdam sağlanması şartıyla bölgesel destekler (prim desteği) sağlanacağı ifade edilmiştir. Kanaatimce yeni teşvik sisteminin en olumlu yanı burasıdır. Zira İstanbul gibi aşırı nüfus ve kentleşme sorunlarından dolayı sıkışan metropollerden gerek maliyeti düşürmek gerekse arazi bakımından büyük ve genişlemeye müsait daha modern tesislerde üretim faaliyetlerine devam etmek isteyen işletmeler uygun bir fırsat kolluyor ancak bulamıyordu. Nakil yatırım teşviğinin bu düşüncedeki firmaları bu anlamda cesaretlendireceğini düşünmekteyiz.
Eski ve yeni teşvik sistemi yatırıma katkı oranı ve vergi indirim oranı bakımından kıyaslandığında eski teşviğin daha avantajlı olduğu hemen anlaşılmaktadır. Zira eski teşvik sisteminde vergi indirim oranı % 80’e kadar çıkabilmekte iken yenisinde % 60 ile sınırlandırılmıştır. Aynı durum yatırım dönemindeki diğer faaliyetlerden elde edilen gelirlere uygulanacak yatırıma katkı oranı bakımından da geçerlidir.
Yatırım döneminde diğer faaliyetlerden elde edilen gelirlere uygulanan yatırıma katkı oranı eski sistemde toplam yatırımın % 80’ine kadar çıkabilmekte iken yeni teşvik sisteminde bu oran % 50 ile sınırlandırılmıştır. Açıkçası fiiliyatta yatırımın geri dönüşünü başka bir ifade ile amorti süresini diğer teşvik unsurlarına kıyasla önemli derecede etkileyen bu teşviğin bu derece kısılması yatırımcı iştahını ciddi şekilde etkileyecektir kanaatindeyiz.
Yeni teşvik sistemindeki destek unsurları ve oranları aşağıdaki gibidir.
Gelin bir de eski teşvik sistemindeki destek unsurları ile oranlarına bakalım.
Eski teşvik sisteminde bu oranlardan bazıları büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımlarda daha da yukarılara çıkabiliyordu.
Yeni teşvik sisteminde öncekisinden farklı olarak “yerel kalkınma hamlesi” programı açılarak bu kapsamda illerin potansiyellerinin değerlendirilmesi ve rekabet güçlerinin artırılmasının hedeflendiği ve bu kapsamda sunulan projelerin “yerel kalkınma komitesi” tarafından değerlendirileceği belirtilmiştir. Detaya inildiğinde bu programın daha önce yerelde Kalkınma Ajansları eliyle yürütülen programın devamı olduğu ve bundan sonra teşvik sistemi kapsamında yürütüleceği anlaşılmaktadır.
Yeni teşvik sistemi Yeminli Mali Müşavirlere yatırım tamamlama vizesi yanında önemli bir sorumluluk daha yüklemiştir. Faiz ve kar payı desteği ile Makine desteği ödemelerinden yararlanacak yatırımcılar bu ödemeleri harcamanın yapıldığı yılı takip eden yıl Yeminli Mali Müşavirlere hazırlattıracakları “Yatırım İlerleme Raporu” na istinaden alabileceklerdir.
Son olarak yeni teşvik sisteminin eski sisteme göre daha karışık olduğunu, adeta bir kavram karmaşası yaşandığını ve beş ayrı program kapsamında tanımlanan yatırım niteliklerinin bazı alanlarda benzer ve birbirinin tekrarı ifadeler (örneğin teknoloji ağırlıklı, stratejik, katma değerli vb. gibi ifadeler beş programın tamamında da geçmekte) barındırdığını, bu durumun gerek yatırımcılarda kafa karışıklığına sebep olacağı gerekse projeyi değerlendirecek komitelerin işini bir hayli zorlaştıracağını söyleyebiliriz.
Detaylarını aşağıdaki linkte bulabileceğiniz yeni teşvik sisteminin ülkemize ve yatırımcılara hayırlı olmasını diliyoruz.
Saygılarımızla…
Ahmet TOK / YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR
Destek ve Teşvikler | T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
